از صفر تا بینهایت | تقدیم به همۀ عاشقان یادگیری
در این درس به مقایسه زمان‌های گذشته ساده و حال کامل می‌پردازیم.
گاهی زبان آموزان در بیان اینکه چه رخدادی را به زمان گذشتهٔ ساده بیان کنند و چه رخدادی را به زمان حال کامل، دچار سردرگمی و اشتباه می‌شوند. تعریف این دو بسیار ساده است و نیاز به توضیح آنچنانی ندارد. بنابراین فقط یک بار تعریف هر دو زمان را ذکر می‌کنیم. در عین حال با ذکر مثال‌های متعدد سعی می‌کنیم تفاوت این دو را روشن کنیم.
یادآوری
گذشتۀ ساده
نشان‌دهندۀ عملی است که در گذشته انجام شده است و در همان زمان گذشته هم تمام شده است. اکنون اثری از آن عمل باقی نمانده و برای ما خود عمل هم هیچ اهمیتی ندارد. کابرد مهم و اصلی این زمان روایت اتفاقی در گذشته است که پروندهٔ آن برای ما بسته شده است.
حال کامل
نشان‌دهندۀ عملی است که هر چند شروع عمل (و شاید پایان آن) در گذشته اتفاق افتاده است، اما اثر آن در زمان حال باقی است. اینکه عملی که در گذشته شروع شده است در همان گذشته هم پایان یافته است یا هنوز ادامه دارد در زمان حال کامل مهم نیست. مهم اثری است که آن عمل یا اتفاق روی زمان حال ما دارد.
مثال‌ها
I’ve read the book before.
من قبل از این کتاب رو خوندم.
I read the book when I was at high school.
این کتاب رو وقتی دانش‌آموز دبیرستان بودم خوندم.
درجملهٔ اول منظور این است که اثر خواندن کتاب یعنی به یاد ماندن مطالب آن همچنان باقی است. ولی در جملهٔ دوم راجع به عملی در گذشته صحبت می‌شود که اکنون هیچ اثری از آن باقی نمانده. یعنی مثلاً چیزی از مطالب کتاب یادم نیست، فقط به یاد دارم که وقتی آموز دبیرستان بودم آن را خوانده‌ام.
I have already had my lunch. You please have your lunch.
من ناهار خورده‌ام، لطفاً شما ناهارتان را میل بفرمائید.
I eat in a vegan restaurant 3 years ago when I had travelled to china.
سه سال پیش که به چین سفر کرده بودم، در یک رستوران گیاه‌خواری غذا خوردم.
در جملهٔ اول، همانطور که قبلاً در درس حال کامل ذکر کردیم، اهمیت موضوع در این است که اثر غذا خوردن یعنی سیر بودن در زمان حال باقی است. در جملهٔ دوم هدف روایت داستانی واقعی از زندگی گذشته است که دیگر نه اثری در حال دارد (بعد از سه سال اثر آن سیری باقی نیست) و نه اهمیت موضوعی از آن زمان تاکنون باقی مانده است.
نکته: زمان جملهٔ «من به چین سفر کرده بودم»، ماضی بعید است که در گرامر زبان انگلیسی «گذشتهٔ کامل» نامیده می‌شود که بعداً آن را مطالعه خواهید کرد.
I haven’t eaten since last night.
از دیشب هیچی نخورده‌ام. (الان گرسنه‌ام و می‌خواهم یک غذای حسابی بخورم)
I didn’t eat last night.
دیشب هیچی نخوابیدم. (شام نخورده خوابیدم، صبح بیدار شدم صبحانه خوردم)
همانگونه که مشخص است در جملهٔ اول اهمیت موضوع باقی بودن اثر غذا نخوردن از دیشب تاکنون است ولی دومین جمله فقط روایتی است از موضوعی در گذشته که اکنون نه اهمیتی دارد و اثری.
معمولاً در آموزش گرامر، خطی را رسم کرده و روی آن به نوشتن زمان‌ها می‌پردازند و مثلاً می‌گویند که زمان حال کامل نسبت به زمان گذشتهٔ ساده به زمان حال نزدیک‌تر است! این نوع خط کشی‌ها نمی‌تواند همیشه درست باشد. چون هیچ مرز مشخصی برای این کار وجود ندارد و نمی‌تواند قاعدهٔ کلی برای آن نگاشت. به این دو جمله توجه کنید.
I saw the movie last night.
دیشب فیلم را دیدم.
I’ve seen the movie 3 years ago.
سه سال پیش فیلم را دیده‌ام.
در جملهٔ اول عملی در شب گذشته رخ داده است ولی به زمان گذشتهٔ ساده بیان شده است. در جملهٔ دوم با اینکه عملی سه سال پیش رخ داده است اما فعل در ساختار حال کامل بیان شده است. چرا؟
در حالت اول ممکن است من به فردی قول داده باشم که فیلمی را ببینم. دیشب فیلم را دیده‌ام و بنابراین پروندهٔ قولی که داده بودم بسته شده است. پس گوینده جمله می‌گوید: دیشب فیلم را دیدم. یعنی برای گوینده این مهم بوده که کار دیده شدن فیلم به سرانجام رسیده است.
در جملهٔ دوم آنچه برای گوینده مهم است اثر دیدن فیلم است یعنی اینکه آن را به طور کامل به خاطر می‌آورد و مثلاً دیگر لازم نیست آن را ببیند یا آمادگی آن را دارد که با کسی راجع به آن صحبت کند.
تلفظ حال کامل و گذشتهٔ ساده در زبان فارسی
حال کامل در دستور زبان فارسی ماضی نقلی و گذشتهٔ ساده، گذشته یا ماضی اخباری بیان می‌شود. که دلیل هر دو الان برای شما روشن شده است.
در فارسی معیار (نوشتاری)، ساختار ماضی نقلی مانند زیر است:
بن مضارع + ه + شناسهٔ صرفی (ام – ای – است – ایم – اید – اند)
خورده‌ام – برده‌ای – خوانده است – شده‌ایم و …
ساختار ماضی اخباری هم خیلی ساده است:
بن مضارع + شناسهٔ صرفی (ام – ای – است – ایم – اید – اند)
مثال
خریدم، خریده‌ام.
دیدی، دیده بودی.
رفتند، رفته بودند.
همانطور که می‌بینید تفاوت این دو فقط در یک «ه» است. در تلفط عامیانه یک تفاوت کوچک رخ می‌دهد، آن هم اینکه هرگاه فعلی در ساختار ماضی نقلی به لهجهٔ عامیانه بیان می‌شود به جای تلفظ صریح «ه»، فعل کشیده‌تر تلفظ می‌شود. کشش فعل ماضی نقلی خیلی بیشتر است. این نکته در ترجمهٔ درست جملات می‌تواند به ما کمک کند.
