وبلاگ‌نویسی ریاضی چه اهمیتی دارد؟

وبلاگ‌نویسی ریاضی، خیلی ساده یعنی وبلاگ‌نویسی یک محقق یا مدرس ریاضیات در زمینه تخصصی خودش. از این جهت شاید عده‌ای فکر کنند که وبلاگ‌نویسی ریاضی طبیعتاً مخاطب آنچنانی ندارد و خیلی عاقلانه نیست.

یا ممکن است عده‌ای بگویند که داشتن یک وب‌سایت ریاضی که معلمی بتواند شاگردان بیشتری برای خود جذب کند یا بسته‌های آموزشی بفروشد، خیلی معقول‌تر است.

در صورتی که تجربه من خلاف این را ثابت کرده است. منظورم این نیست که معلم‌های ریاضی با داشتن یک سایت موفقیتی نخواهند داشت. نه اینطور نیست، منظور من این است که درباره موضوعات تخصصی ریاضیات نوشتن هم، مخاطبان قابل توجهی دارد!

یک حساب سرانگشتی نشان می‌دهد که در میان ۷ میلیارد انسان روی کرده زمین، افراد خیلی زیادی خواهند بود که ریاضیدان هستند، یا دانشجوی ریاضیات هستند، یا در رشته‌ها و تخصص‌‌هایی مشغول به کار هستند که به این نوع محتوا نیاز دارند.

از نظر من وبلاگ‌نویسی ریاضی پتانسیل‌های زیادی دارد. البته تا جایی که من دیده‌ام روز به روز هم متداول‌تر می‌شود.

 

وبلاگ‌نویسی ریاضی من از کجا شروع شد؟

داستان شروع وبلاگ‌نویسی من کمی با داستان بقیه افراد فرق دارد.

من به دلیل اینکه خیلی زود روزنامه‌خوان و مجله‌خوان شده بودم، علاقه شدیدی به نوشتن و منتشر کردن هم پیدا کرده بودم. باز به دلیل علاقه‌ای که به زبان انگلیسی داشتم خیلی زود آن را یاد گرفتم.

علاقه به اینترنت و نوشتن و روزنامه و مجله را بگذارید کنار علاقه به زبان انگلیسی. و همه اینها را دانشجوی ریاضی محضی دارد که بسیار هم کنجکاو است.

ساعت‌ها پای اینترنت دایل‌آپ کافی‌نت می‌نشستم و در سایت‌هایی مانند سایت انجمن ریاضی آمریکا به جستجو می‌پرداختم. برای من خواندن آن خبرها جذاب بود.

اولین آشنایی من با دنیای وبلاگ‌نویسی برمی‌گردد به کتابی که دوستی به من امانت داد تا آن را بخوانم. فکر کنم چاپ اول کتاب کلید وبلاگ بود. از آنجا یاد گرفتم چگونه در بلاگر وبلاگی درست کنم. و از همانجا یاد گرفتم چگونه وبلاگ خود را در گوگل ثبت کنم.

اخبار انجمن‌های ریاضی و دانشکده‌های بزرگ ریاضی جهان را می‌خواندم و آن‌ها را به فارسی ترجمه می‌کردم و روی وبلاگ فارسی‌ام منتشر می‌کردم.

رفته رفته متوجه شدم که اکثر ریاضیدانانی که مطالبی بر روی سایت انجمن ریاضی آمریکا قرار می‌دهند، خود وبلاگی در جایی به نام وردپرس دارند.

و اینگونه بود که من هم با وردپرس آشنا شدم. وبلاگ ریاضی (به زبان انگلیسی) خود را با نامی که خودم ابداع کرده بودم راه انداختم: Mathpresso. مدتی وبلاگ خاموشی بود. برای دو سال فکر کنم! ولی بعد شروع کردم به مطلب نوشتن. هنوز آن وبلاگ را دارم و آرشیو آن از سال ۲۰۱۴ در دسترس است.

بعد از مدتی فردی Mathpresso.com را به نام خود ثبت کرد. الان همین سایت فعالیت ریاضی می‌کند.

 

تجربه Mathpresso چه می‌گوید؟

تجربه‌ای که من با وبلاگ‌نویسی ریاضی دارم برای من خیلی آموزنده بود. اول اینکه من بیشتر به بازنشر مطالب دیگر سایت‌ها و وبلاگ‌ها می‌پرداختم.

دیگر اینکه یک وبلاگ خیلی ساده بود روی پلتفرم wordpress.com که خوب نمی‌توان انتظار داشت که مخاطب تخصصی در آن زیاد باشد.

ولی نوشته‌هایی که من در آنجا قرار می‌دادم کار خودش را کرد. این تجربه که الان برای شما بازگو می‌کنم باعث شد من وبلاگ‌نویسی ریاضی را خیلی جدی‌تر دنبال کنم.

اولین نکته این بود که افرادی بودند که جستجو می‌کردند و وبلاگ مرا پیدا می‌کردند، مطالب را می‌خواندند، لایک می‌زدند. فالو می‌کردند، کامنت می‌گذاشتند و یا حتی هر از گاهی ای‌میلی از طریق فرم تماس دریافت می‌کردم که حاوی سؤالی یا تشکری یا چیزی از سوی مخاطبان بود.

من ممکن بود ماهی یک بار به وبلاگ سر نزنم و وقتی بعد از آن سراغ وبلاگ می‌رفتم می‌دیدم که بازدید‌های خودش را داشته و مخاطبان وبلاگ سیر صعودی دارد.

در یک بازه صد روزه، من روزی یک مسأله حسابان را روی وبلاگ منتشر می‌کردم. مسائل در واقع بر روی عکس تایپ شده بودند و در آن‌جا منتشر می‌شدند. نه جوابی در کار بود و نه چیزی!

بازدید این صد روز به تنهایی چیزی بیش از یازده هزار بازدید بود. جغرافیای بازدید هم تقریباً شامل کشورهای زیادی از اندوزی تا مراکش و از اروپا تا آمریکای شمالی می‌شد.

چند نفری هم پیام دادند که نمی‌شود بعد از پایان این دوره مسأله، آن‌ها را راه حل‌ها در یک پی‎‌دی‌اف ارائه دهید؟

مثال دیگر مقاله‎‌ای بود که از یک استاد تاریخ ریاضیات بریتانیا نقل کرده بودم.

این استاد ریاضیات، مقاله‌ای در لینکداین منتشر کرده بود مبنی بر اینکه دستگاه شمار هندی – عربی اهمیت بسیاری دارد و ما در غرب، حین آموزش تاریخ ریاضیات به آن بی‌اهمیتی کرده‌ایم.

من بعد از خواندن این مقاله، توضیحاتی به آن اضافه کردم و نام خوارزمی را مفصل در آن آوردم و بعد آن را در وبلاگ قرار دادم.

این مقاله هنوز بازخوردهای خود را بعد از یکسال دارد. در آن زمان خانمی به من پیام داد که لطفاً در مورد تاریخ ریاضیات شرق بیشتر مطلب بگذارید. من از یادداشت شما در ابتدای مقاله متوجه شدم که به شرق آشنایی دارید.

خوب من هم اینکه ایرانی هستم و اینکه تاریخ ریاضیات را در دانشگاه گذرانده‌ام و هم اینکه به دلیل علاقه‌ام در این زمینه مطالعه زیادی داشته‌ام، طبیعتاً هم شناخت خوبی در این موضوع دارم و هم اینکه حرف‌های زیادی هم برای گفتن دارم.

همه این حرف‌ها را برای ایشان توضیح دادم. ایشان از من قول گرفت که حتماً مقاله‌های بیشتری در این زمینه در وبلاگ منتشر کنم.

من تحت تأثیر این نوع استقبال تصمیم گرفتم که این کار را به جای اینکه با یک ساب دامین در وردپرس دات کام ادامه دهم، با خرید دامین مستقل کار خودم را ادامه دهم.

اگر برای تولید محتوای مفید وقت بگذاریم، قطعاً مخاطب‌های زیادی خواهیم یافت. وبلاگ‌نویسی ریاضی هم از این قاعده مستثنی نیست.

به طور مثال این وبلاگ را ببینید: Azimuth

 

چرا وبلاگ‌نویسی ریاضی اهمیت دارد؟

اینترنت همه شئون زندگی ما را فراگرفته است. ریاضیات هم از این قاعده مستثنی نیست. همانگونه که اینترنت همه چیز را در دنیای تجارت و رسانه تغییر داده است، چرا نباید در دنیای علم تحول ایجاد کند؟

که البته این تحول ایجاد شده است. امروزه هر فردی از هر جای دنیا می‌تواند با یک اتصال اینترنت به بزرگترین ریاضیدان جهان ای‌میلی بزند و از او درخواست کند که استادی راهنمای وی را قبول نماید.

کلاس‌های آنلاین، ای‌بوک‌ها و … همه و همه صنعت آموزش را از انحصار دولت‌ها در آورده است.

وبلاگ‌نویسی ریاضی می‌تواند در این میان نقش بسیار بسزایی داشته باشد. هم اینکه آموزش به همه جا برده می‌شود. لازم نیست شما دانش‌آموز یک مدرسه خیلی خوب در یک شهر بزرگ باشید تا از کلاس درس فلان معلم معروف یا فلان استاد دانشگاه ام آی تی بهره ببرید. هر کسی می‌تواند از طریق اینترنت ریاضیات بیاموزد.

دیگر اینکه چرخه اطلاعات هم از انحصار مؤسسات و دانشگاه‌های بزرگ خارج شده و در بین تمام مردم به مساوات خواهد چرخید.

وبلاگ‌نویسی ریاضی در هر دو بعد پژوهش و آموزش می‌تواند نقش خوبی ایفا کند.

از آن مهم‌تر دادن خوراک فکری به جوانان است. باید محتوایی باشد که برای ان هم مخاطبی یافت شود! تا چیزی تولید نشود که مخاطب معنی ندارد.

هر چه محتوای علمی و چالشی بر روی اینترنت بیشتر و بیشتر شود، به همان میزان خوراک فکری سالم به جوانان داده شده است.

بعد از مدت‌ها خواندن مطالب وبلاگ‌های اساتید ریاضی دنیا، به این نتیجه رسیدم که بله وبلاگ‌نویسی ریاضی فواید زیادی دارد:

• یک اینکه خود فرد ذهن منظمی پیدا می‌کند.
• دوم اینکه به اشتراک گذاشتن دانسته‌ها در قالب یک وبلاگ، باعث ایجاد یک گفتگو بین دسته‌ای از متخصصی می‌شود که در صیقل خوردن افکار همه طرفین گفتگو نقش مثبت دارد.
• دیگر اینکه جوانترهای کنجکاو خوراک فکری خوبی پیدا می‌کنند و از لابه‌لای کتابهای درسی ریاضی به متن گفتگو و بحث زنده کشیده می‌شوند.
• دیگر از همه مهم‌تر، به قول آمریکایی‌ها: Make yourself known. این کار باعث شناخته شدن وبلاگ نویس در وسعت خیلی وسیعی خواهد شد.

 

وبلاگ‌نویسی ادامه سنت ژورنال نویسی

ریاضیدانان زیادی اخلاق ژورنال نویسی داشته‌اند.

ژورنال کلمه‌ای فرانسوی به معنای روزانه است. بعدها این کلمه از زبان فرانسه وارد دیگر زبان‌های دنیا شد.

سابق بر اینکه این کلمه به معنای روزنامه استفاده شود، در فرهنگ اروپای آن زمان به معنای یادداشت‌های روزانه بوده است. شاید بشود گفت تمام دانشمندان آن زمان اروپا یادداشت‌های روزانه داشته‌اند. این یادداشت‌های روزانه شامل روند پژوهش‌ها، مطالعات و خیلی مسائل شخصی و اجتماعی دیگر می‌شده است.

ما امروزه تکیه بر همین یادداشت‌های روزانه است که متوجه می‌شویم یک دانشمند خاص در مورد چه مسأله‌ای چه رویکردی داشته و چگونه به دستاورد خود رهنمون شده است.

نمونه جالب این نوع نوشته‌ها، نوشته‌های پاسکال ریاضیدان فرانسوی است. یا نمونه دیگر از اهمیت این یادداشت‌های روزانه، دفتری است که باناخ و دوستان خود لیست مسائلی که برای آن‌ها حایز اهمیت بوده است را یادداشت می‌کرده‌اند. امروز این دفتر در دسترس نیست و بودنش مسائلی را در تاریخ ریاضیات روشن می‌کرد.

همین سنت رفته رفته تبدیل به وبلاگ‌نویسی ریاضی شده است.

ریاضیات آنقدر گسترده است و آنقدر مباحث متنوعی دارد که هر چقدر هم تعداد ژورنال‌های ریاضی زیاد باشد، باز هم نمی‌توان گفت که ظرفیت لازم برای انتشار این حجم دانش در قالب سنتی آن وجود دارد.

از زمانی که فردی ایده‌ای برای کار تحقیقاتی می‌یابد تا زمانی که دستاورد خود را در قالب یک مقاله منتشر می‌کند، مدت زمانی نسبتاً طولانی از مطالعه و فکر کردن و نوشتن و حل کردن گذشته است.

روند خلق ایده‌های بزرگ کاری زمان‌بر است. این روند انفرادی هم نیست. شاید یک نفر ضربه آخر را به مسأله‌ای بزند و آن را از پای درآورد، ولی افراد زیادی هستند که در آن موفقیت سهیم هستند.

وبلاگ‌نویسی ریاضی این محمل را به وجود می‌آورد که خلق ایده‌های بزرگ در زمانی سریع‌تر صورت بگیرد.

 

پیشنهاد مطالعه

شاید از خواندن این مقاله هم لذت ببرید: ۴ دلیل مهم ضعف دانش‌آموزان ابتدایی در درس ریاضی